Zdrowie wcześniaka

Ocena wcześniaka po urodzeniu

prof. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka

Pierwsze płacz czy krzyk  Waszego dziecka to najczęściej odznaka zdrowia i zwykle świadczy o prawidłowym przebiegu okresu noworodkowego tj. pierwszych 4 tygodni życia. Przed wielu stworzono  prostą niezwykle przydatną skalę do oceny stanu noworodków w pierwszych minutach życia.

Jest rok 1949 kiedy to pani profesor anestezjologii Virginia Apgar zapytana przez jednego ze swych studentów – jak ocenić  stan noworodka bezpośrednio po porodzie? zapisuje na stołówkowej serwetce 5 punktów. Dwa lata później ogłoszona  a w 1953 roku opublikowana zostaje Skala Apgar.        

Skala  ta  opisuje: czynność serca, oddech, napięcie mięśni, odruchy na drażnienie, oraz zabarwienie skóry. Słowem pięć cech nowonarodzonego dziecka, które w sposób doskonale szybki i prosty informuje lekarza czy potrzebna jest mu jakakolwiek fachowa pomoc w jego pierwszych minutach życia.

Każdy parametr wyceniony jest na dwa punkty. Jeśli dziecko prawidłowo samo oddycha, jego serce szybko i mocno bije, płacze, rusza kończynami a jego skora  niedługo po porodzie staje się  różowa – dostaje maksymalna ilość punktów  – 10. Jeśli jednak coś sprawia mu większa trudność – dostaje odpowiednio słabszą punktację.

Ocena stanu pourodzeniowego noworodka jest w Polsce, jak i wielu innych krajach, oparta na punktacji według Skali Apgar. Skala ta odzwierciedla stan płodu i wpływ czynników działających w czasie porodu oraz dobrze koreluje z wewnątrzmacicznymi wykładnikami jego dobrostanu.

Niestety skala ta jest stosunkowo mało przydatna dla noworodków urodzonych przedwcześnie i w ostatnich latach pojawia się coraz więcej wątpliwości co do obiektywności Skali Apgar. Trudności sprawa przede wszystkim ocena zwykle żywoczerwonej ale bardzo  niedojrzałej skóry noworodka, osłabione zwykle reakcje na bodźce czy obniżone napięcie mięśniowe. Dlatego kochani Rodzice nie  wierzcie „ślepo” w tą pierwszą punktację stale stosowaną bo innej jak dotychczas nikt nie stworzył. U wcześniaka nikt nie podejmuje decyzji co do włączenia potrzebnych noworodkowi procedur leczniczych jedynie na podstawie punktacji jaką otrzymał wg skali Apgar. Nie zawsze mało punktów w pierwszej minucie życia przekłada się bezpośrednio na ciężki stan wcześniaka w pierwszych dniach czy tygodniach życia. I niestety  odwrotnie. Niekiedy dobry czy średni stan noworodka bezpośrednio po urodzeniu może w krótkim czasie ulec pogorszeniu. Wcześniak to trudny pacjent, którego stan może zmieniać się w ciągu kilku minut stąd stała jego obserwacja jest tak ważna i decyduje o wynikach leczenia. W obserwacji tej pomagają bardzo monitory podstawowych czynności życiowych jak; czynność serca, oddechu, ciśnienie krwi, zawartość tlenu we krwi tzw.saturacja. Ostatnie lata sprawiły, ze dzięki wielkiemu rozwojowi medycyny możemy ratować zupełnie maleńkie – przedwcześnie urodzone dzieci. Tych pani Virginia Apgar nie uwzględniła w swojej skali, takie dzieci  w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia nie przeżywały.

 

Artykuł pochodzi z 2. numeru gazetki „Mam(y) wcześniaka”

WRÓĆ DO LISTY ARTYKUŁÓW